Yapı İçinden Makinalı Yıkım
İlk olarak yıkılması planlanan yapının statik olarak mini makine ile yıkıma elverişli olup olmadığı mühendis kontrolünde denetlenir. Yapı mini makinarla yıkıma elverişli ise döşeme kalınlığı ve vibrasyon dikkate alınarak 770 – 5500 kg ağırlık arasındaki uygun makina ve ekipman seçilir. Yapının en üst döşemesinde cephe kenarları ve yırtık döşeme kenarlarına metal korkuluk inşa edilir.
Tespit edilen makina, yapının merdivenleri uygun ise merdivenlerden tırmandırılır, uygun değil ise mobil vinçle en üst döşemeye çıkarılır. Kırımdan çıkan molozun aktarılacağı yer tespiti yapılır. Moloz aydınlık boşluğu, asansör boşluğu veya binanın müsait bir cephesinden, konveyör yardımıyla uzaklaştırılır.
Genel kontrolü ve bakımı yapılmış makinaların, güvelik kontrolleri alınarak, döşemelerden başlanarak, hidrolik kırıcılar yada çene ataşmanları yardımıyla kırıma başlanır. Döşeme kırımı bitirildikten sonra donatılar kesilerek, çelik konstrüksiyon yada ahşap malzemeden imal edilmiş platform yardımı ile mini makineler bir alt döşemeye indirilir. İnşa edilen metal korkuluklar sökülerek bir alt kata monte edilir. Bir alt döşemeye indirilen mini makineler kirişleri ve kolonları kırdıktan sonra oluşan molozlar enkaz sevk bölgesinden temizlenerek zeminde biriktirilir.
Bu işlemler her katta tekrarlanarak, eksiltilecek kata kadar bu metodla yapı yıkılır.
Donatıların kesilmesi esnasında makas ataşmanı veya oksijen kaynağı kullanılmaktadır. Oksijen kaynağı kullanımında ve kesim işleminde çalışanlar ve çevre açısından bütün güvenlik tedbirleri alınmalıdır.
Mini Ekskavatörler 900 ile 5.500 kg arasında kauçuk ve demir palet seçeneği bulunan kazı makinalarıdır. Hidrolik donanımları sayesinde kırıcı ve parçalayıcı çene ataşmanlarını kullanabilirler. Bulunduğu yerde 360 derece nokta dönüşü kabiliyeti ile dar alanlarda yüksek performans sunar.
Mini Yükleyiciler 2.500 – 3.500 kg. arasında lastik tekerlekli nokta dönüşü kabiliyetine sahip yükleme makinalarıdır. 700 – 1.000 kg arasında emniyetli yük kaldırma performansı sunarlar. Ayrıca yükleyici kovası yerine kırıcı ataşmanı takarak kırım işlerimlerinde de kullanılabilir.
Mini Kazıcı Yükleyiciler 2.5 tonluk mini ekskavatör ve 700 kg kaldırma gücüne sahip mini yüklecinin performansını bir arada sunan, nokta dönüşü yapabilen makinalardır. Ayrıca hidrolik donanımları sayesinde kırıcı, çene gibi kırma ataşmanlarını çalıştırabilir.
Yapı Dışından Üst Katlara Erişerek Yıkım
Uzun bomlu yıkım makinasi, yıkılacak binaya nakledildikten sonra makinanin yıkım çalışmasını yapabileceği önceden tespit edilen güvenli alana yerleşir. Gerekli ekipmanlar çene vs. makinaya bağlanarak kırım için hazır hale getirilir. Çevrede ve makinada bütün kontroller yapıldıktan sonra en üst kota uzanan bomun ucundaki çene ataşmanı marifetiyle beton kırma işlemi başlatılır. Kirişler kolon başlarından kesilir, kesilen kiriş ataşman yardımı ile tutularak zemine indirilir. Kolonlar ise bir alt döşemenin bağlantı kısmından kesilerek, yine ataşman yardımıyla zemine indirilir. Aynı işlemler her kata uygulanarak bina yıkımı zemine kadar tekrarlanır.
Uzun bomlu Ekskavatör 35 ton ve üzeri ekskavatörlere uygulanan bir sistemdir. Ekskavatörün üzerinde bulunan kazıcı kolu çıkarılarak üç kademeli yüksek erişim bomu monte edilir. Bu eklemli bom sayesinde yüksek alanda en dar yerlere bile temas sağlanarak kırma işlemi gerçekleştirilir.
Makina üzerinde gerektiğinde operatörün yukarı aşağı ve yatay olarak hareket ettirebildiği asansör mekanizması yer almaktadır. Bu sayede operatör kırdığı alanı çok daha iyi görebiliyor ve güvenli çalışma ortamı sağlanıyor.
Yüksek tonajlı makinaların üzerindeki paletler dışa doğru açılarak çalışma esnasında makinanın dengesini arttırılabilir.
Operatörün çalışma alanını rahatça görebilmesi için makinenin arka kısmına ve bom kısmına kameralar yerleştirilmiş olup, kabin içerisindeki lcd ekran yardımıyla operatör çalışma alanını izleyerek daha güvenli ve konforlu çalışma sağlar.
Uzun erişimli boma sahip makinalarda kırıcı yerine hidrolik basınç ile sıkıştırarak betonu kıran çene ataşmanları kullanılmaktadır. Çene ataşmanı yüksek güçte hidrolik basınç ile tahrik olur ve mukavemeti yüksek betonu bile kolayca parçalar. Ayrıca bu ataşmanlar ile botonun içerisindeki demirde kesilebilir.
Beton Kesme Delme Yöntemi
İlk olarak kesilecek olan parça tespit edilir ve karot ile karşılıklı eşit noktalardan delikler açılır. Sahada bulunan vinç uygun yere kurulur. Kesilecek parçanın ağırlığının tespiti yapılır. Güvenli mukavemet kat sayısı hesaplanarak hazırlanan çelik halatın bir ucu vince bağlanır, 1’nci delikten aşağı doğru geçirilerek 2’nci delikten yukarı doğru geçirilip (boğma) vince bağlanılarak gerginleştirilir. Makinelere su bağlantıları yapılır. Derz kesmelerde, terazili ve düzgün bir şekilde raylar monte edilir ve kesim işlemi başlar. Blok parça serbest kalana kadar kesim işlemi yürütülür. Kesinlikle herhangi bir sıkışma olduğu zaman vincin gücüyle koparma yapılmaya çalışılmaz. Serbest kalan beton blok vinç yardımı ile güvenli bir şekilde sahada uygun bir yere nakledilir. Bu işlem blok blok kesilerek yıkılacak yapının bitmesine kadar aynı şekilde devam eder.
Beton kesme makinesi Raysız çalışır, sadece yatay çalışır, personel koordine eder, uzaktan kumanda edilemez, hidrolik takviyesi mevcut değildir, elektrik ile çalışır, sulu kesim yapılır, çok hızlı kesim yapar.
Derz kesme makinesi Raylı çalışır, yatay ve düşeyde çalışır, uzaktan kumanda edilebilir, hidrolik takviyeli çalışır, elektrik ile çalışır, sulu kesim yapılır, çok düzgün ve nizami kesim yapar ancak hızlı kesim yapamaz. Karot delme makinesi; Yatay ve düşeyde çalışır, personel koordine eder, elektrik ile çalışır, sulu delme yapılır, karotla kesilen parçanın kenarları dairesel kesitler şeklinde oluşur.
Yıkım Ruhsatı
İnşaatınız ve yapılarınızın yıkılabilmesi için ruhsat almak mecburiyeti vardır. Ruhsatsız yıkıma başlanamaz.
Yıkım sözleşmesi yapılması ve yıkım fenni teknik sorumlusunun olması mecburidir.
Yıkım sözleşmesinde, nezaret edecek fenni sorumlu, Noter kanalı ile, Yıkım Teknik Sorumluluk Taahhüdü imzalamakla mükelleftir.
Yıkım Ruhsatı Aşamaları
SGK dan esas işveren adına iş yeri dosyası açılması
- SGK dan esas işveren dosyası altında müteahhit iş yeri dosyası açılması
- Belediyeye noterden,yıkım ve kazı,teknik sorumluluk taahhüdü verilmesi (Yıkım yapacak firma ve teknik sorumlu)
- Muhtardan yıkılacak evde kimsenin oturmadığına dair yazı
- Mevcut binanın,elektrik,su,doğalgaz,telefon aboneliklerinin kapattırılması
- Moloz hafriyatı dökülecek döküm ocağı ile yapılmış sözleşmenin belediye’ye ibrazı
- Hafriyat kamyonları için; Vilayete müracaat ederek, trafik müdürlüğünden uygun güzergahın tespiti ve taşıma gün ve saatleri için müsade alınması.
- Yıkım ve kazı ruhsatı alınması
Yıkım Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bilinçsiz yapılacak yıkım işlerinde oluşacak istenmeyen durumlarda, ruhsat sahibi ciddi zararlara maruz kalabilir. Telafi edilemez can ve mal kayıplarına, tazminat davalarına maruz kalmamak için, yıkım öncesi, yıkım sırasında ve yıkımdan sonra bazı tedbirleri almak önem arz eder.
Yıkım için İnşaat all risk sigortası yapılmalıdır.
Yıkım fenni mesulun nezaretinde yapılmalıdır.
Yıkılacak binada canlı bulunmadığının kontrolu sürekli yapılmalıdır.
Emniyet şeritlerinin çekililerek, çevre emniyet tedbirleri alınması gereklidir.
Moloz taşıyacak damperli kamyonların kazaya meydan vermemesine dikkat edilmelidir..
İş güvenliği ikaz ve uyarıcı tabelaları konulması gereklidir.
Yıkım için iş planı yapılmalı ve gerekli özellikler ve ataşmanlara sahip, hafriyat makina grubu tahsis edilmelidir.
Bitişik binalara, elektrik, doğalgaz, su hatlarına, tretuar ve yola zarar vermeyecek şekilde yıkım yapılması sağlanmalıdır.
Yıkımdan sonra; moloz yıkıntıları arasında kimsenin dolaşmaması için gerekli önleyici tedbirlerin alınması, tercihen molozun hafriyat sahasından tamamen nakledilmesi daha uygundur.